Ontwerp, uitvoering en controles zijn in één hand. De opdrachtgever toetst slechts of alles volgens de afspraken gebeurt. “Een unieke contractvorm met voordelen voor alle partijen”, stellen projectdirecteuren Michel Hoogendoorn en René Hersbach. EPO stelt hoge eisen aan verlichting, klimaatbeheersing, akoestiek en duurzaam energiegebruik van zijn nieuwe pand. Bovendien wil de Europese octrooiorganisatie zo min mogelijk zorgen hebben over het ontwerp en de uitvoering van het bouwplan. Een uitdaging voor de TBI-bouwcombinatie J.P. van Eesteren, Croon Elektrotechniek en Wolter & Dros (de laatste is gespecialiseerd in werktuigbouwkundige installatietechniek), die al meer integrale projecten op zijn naam heeft staan en erin slaagde de opdracht van EPO binnen te halen.
Door bundeling van expertise komen de samenwerkende ondernemingen tot innovatieve concepten. Voor EPO hebben ze een stalen gebouw ontworpen, waarbij alle installaties in de holle vloeren zijn verwerkt. Hierdoor kunnen zij aan de gestelde eisen voldoen. Andere voordelen van de stalen constructie zijn dat er sneller gebouwd kan worden en dat er ruimtewinst wordt geboekt.
Het langwerpige gebouw krijgt 26 verdiepingen en wordt circa 107 meter hoog, 150 meter lang en slechts 12,6 meter breed. Nooit eerder werd in Nederland een stalen gebouw van deze omvang neergezet. Vorige maand is begonnen met het optrekken van de staalconstructies. In november van dit jaar heeft het naar verwachting zijn hoogste punt bereikt. In 2017 moet het klaar zijn.
Voor de duur van het project hebben de TBI-bedrijven een aparte onderneming opgericht onder de naam New Main B.V., die ze hebben gehuisvest in een leegstaand kantoorpand pal tegenover de bouwplaats. De circa honderd medewerkers die bij New Main B.V. zijn gedetacheerd, kunnen hun werk op die manier letterlijk volgen. “We staan er met onze neus bovenop”, zegt René Hersbach, die is aangetrokken als algemeen projectleider. Michel Hoogendoorn, directeur Integrale Projecten van bouwonderneming J.P. van Eesteren, is primair verantwoordelijk voor de constructie en de bouw. Daarnaast is een financieel directeur toegevoegd aan de leiding van de gelegenheids-B.V. Dit trio stuurt niet alleen de eigen medewerkers aan, maar ook architecten, constructeurs, bouwkundig adviseurs en andere ingehuurde krachten.
De zogeheten methode van Design & Construct heeft vooral toegevoegde waarde bij grote, complexe projecten en beleeft de laatste jaren een enorme opmars. Het EPO-project is een toonaangevend voorbeeld van de nieuwe werkwijze, menen Hersbach en Hoogendoorn. Niet alleen door de bijzondere constructie van het gebouw, maar vooral ook door de innovatieve organisatie en de unieke wijze waarop de afspraken met de opdrachtgever zijn vastgelegd.
“De bouw is nu ruim een jaar bezig, maar we zijn nog steeds aan het ontwerpen”, zegt Hersbach. “Op die manier willen we zoveel mogelijk tegemoetkomen aan de wensen van de klant. Dit kunnen we doen, omdat we zelf aan het stuur zitten. Wij bepalen wanneer welke beslissing genomen moet worden. Dat scheelt veel tijd. Als je eerst moet wachten op een bestek, vervolgens gaat aanbesteden en dan pas bouwen, ben je twee keer zo lang bezig.”
Voor het ontwerp zijn de gerenommeerde Franse architect Jean Nouvel en het Amsterdamse bureau Dam & Partners Architecten aangetrokken. Zij maken deel uit van het team. Ontwerp en uitvoering lopen door elkaar. Dat is even wennen voor alle medewerkers. Er is geen bestek en de tekeningen worden voortdurend getoetst. Na elke fase wordt geverifieerd of de uitvoering voldoet aan de contracteisen van de klant. Medewerkers moeten hun eigen werk controleren. Hoogendoorn: “Ze hoeven niet meer langs de opzichter om hun werk te laten goedkeuren, maar moeten zelf een checklist bijhouden en eventuele afwijkingen melden. Sommigen worden daar onzeker van. Ze willen graag een stempeltje als bevestiging dat ze het goed gedaan hebben. Maar vooral jong afgestudeerden van een hbo- of TU-opleiding vinden het prachtig. Ze hebben geen last van uitgesleten gewoontes en werken graag zelfstandig.”
Hersbach: “De meeste medewerkers hebben we enthousiast gekregen voor onze nieuwe manier van werken. Als die doorzet, worden controlerende functies als opzichter hopeloos ouderwets. De grootste deskundigheid zit bij de mensen die het werk uitvoeren. Laat hen dan ook aantonen dat ze het goed gedaan hebben. Ik ben er trots op dat we de organisatie zo ver gekregen hebben.”
Het bouwproces is in werkpakketten verdeeld. Bijvoorbeeld de paalfundering, waarvoor een halfjaar nodig was. Voor elk werkpakket is een verificatiematrix, waarin alle afspraken en wijzigingen worden bijgehouden. Als een fase is afgerond, wordt die opgeleverd aan de klant. Daardoor zal de eindoplevering naar verwachting een formaliteit zijn. De administratielast is in het begin relatief hoog, maar aan het eind van de rit waarschijnlijk minder dan bij traditionele bouwprocessen. Hoogendoorn verwacht per saldo meer efficiency: “Maar dat moet natuurlijk nog blijken. We maken een soort ontdekkingsreis, waarbij we steeds voor nieuwe vragen staan en steeds op zoek gaan naar de beste oplossing. Het is geen routineklus.”
Na voltooiing van het project heeft EPO nog tien jaar garantie op de werkzaamheden. Daarmee is de opdrachtgever ruimschoots ingedekt tegen bouwrisico’s.
Hersbach: “Toch vraagt deze nieuwe manier van werken ook het nodige van de klant en dat heeft EPO heel goed opgepakt. EPO laat zich ondersteunen door eigen adviseurs en deskundigen die elke fase tegen het licht houden. Over omstreden punten praten we net zo lang tot we consensus hebben bereikt. Dat schept vertrouwen. Beter dan dat de opdrachtgever het ontwerp in de kast legt en pas bij de eindoplevering oordeelt of het resultaat aan de eisen voldoet. Tot nu toe krijgen we maar een beperkt aantal opmerkingen, dus kennelijk doen we het goed.”
