In een almaar veranderende wereld krijgt de bouw te maken met gecompliceerde opgaven. Met een stijgende vraag naar woningen, de trek naar steden en strengere regelgeving op terreinen als duurzaamheid is efficiënt werken noodzakelijk. Traditionele tekeningen maken dat echter niet voldoende mogelijk, meent bouwconcern Dura Vermeer. Een van de redenen waarom het de laatste jaren fors inzet op BIM.
Binnen Bouw Informatie Management worden in een 3D-model gegevens over het bouwproces gedeeld en uitgewisseld met alle partijen in de keten. Zo beschikken bijvoorbeeld architecten en partners in hetzelfde model over dezelfde gegevens zoals tekeningen en calculaties. Een ontwerp staat dus niet alleen meer op papier, maar is digitaal. Hiermee is het mogelijk om alle informatie zoals planning, tekeningen maar ook leveranciers en garanties in één model te zetten. Er ontstaat dus een informatiemodel. “De partners kunnen hun productieprocessen beter op elkaar afstemmen. Daarnaast verschaft het informatiemodel inzicht in de verschillende taken en waar mogelijke fouten zich voordoen. Daardoor ontstaat efficiëntie en verloopt de bouw sneller. Risico’s worden beperkt en faalkosten nemen af. Ook is het bouwproces transparanter. Al met al betekent dat meer kwaliteit en waarde voor klanten. Zo kunnen we op termijn ook flexibeler aanbieden, en woningen later en breder aanpassen. De samenwerking in de hele supply chain helpt ons bovendien van anderen te leren; zowel van partners als van klanten”, zegt Jurjen Haitsma, directeur Dura Vermeer Bouw Zuid West.
Verschuiving
Binnen Dura Vermeer wordt samengewerkt volgens één BIM-protocol. De laatste jaren maakte het bedrijf een verschuiving door. Waar het zich eerst voornamelijk richtte op de bouw, voegde het ook design toe aan het takenpakket als gevolg van de toenemende vraag naar Design & Build-contracten. Dura Vermeer neemt dus design op zich, ontwikkelt, bouwt en draagt zorg voor onderhoud, beheer en exploitatie. “Doordat we kennis uit de bouw kunnen gebruiken in de ontwerpfase kunnen we de wensen van de klant beter toepassen en vroeger in het proces met passende oplossingen voor hun vraag komen. Daarbij is software in al die fasen natuurlijk onmisbaar. Ook in de beheer- en exploitatiefase is kennis over het gebouw onontbeerlijk om onder andere onderhoud te plannen”, zegt Haitsma. De acht jaar oude samenwerking met technologie- en softwareontwikkelaar Autodesk intensiveert dan ook de laatste jaren.
“BIM wordt mainstream”
Autodesk levert Dura Vermeer de BIM-software. “BIM wordt de komende jaren steeds meer mainstream en uiteindelijk de orde van de dag”, voorspelt Thasarathar. Hij is strategist construction, energy en natural resources bij Autodesk en wordt gezien als een belangrijke thought leader. Autodesk bedient ook andere branches zoals de media- en entertainmentindustrie. De opgedane kennis uit die verschillende werelden zorgt voor een kruisbestuiving die meerwaarde oplevert. Technieken uit de gamingindustrie bijvoorbeeld worden nu gebruikt om klanten via een virtual reality-bril een 3D-ervaring te bieden van een huis.
Naast deze techniek en BIM gaan volgens Thasarathar nog een aantal andere technologische en digitale ontwikkelingen de bouw beïnvloeden. “Er bestaat nu al een ontzettend wijde range aan technologieën zoals 3D-printing, drones, robotics, augmented reality en cloud computing. We hebben te maken met veel trends tegelijkertijd.”
Verbanden leggen dankzij de cloud
Hoe al die verschillende vernieuwingen geïntegreerd samenkomen is nog onduidelijk. Wel schetst Thasarathar drie te verwachten trends. De eerste behelst een verandering in productiewijzen. Onder meer cloud computing draagt hieraan bij. De cloud kan een onbeperkte hoeveelheid data over een potentiële bouwlocatie bevatten die ook nog eens altijd, op elke plaats en voor alle gewenste partijen is in te zien. Door koppeling van die data – die bijvoorbeeld iets zeggen over de eigenschappen van de locatie – en combinatie met andere slimme tools is verbanden leggen een stuk eenvoudiger. “Voor een bouwproces zijn er duizenden opties denkbaar. Hoe vul je de vierkante meters precies in om te komen bij het gewenste doel? Nieuwe technologieën en data zorgen voor betere en slimmere antwoorden”, vervolgt Thasarathar.
Haitsma onderschrijft dit vanuit de praktijk. Dankzij digitalisering en nieuwe technologieën komen er slimmere antwoorden en kan de focus bij Dura Vermeer steeds meer op klantwaarde liggen. “Met betere visuals en 3D-modellen is precies te zien hoe een pand eruit gaat zien. Dat geeft klanten veel meer inzicht en een gevoel of ervaring bij de mogelijkheden en de kans om aanpassingen te maken. Daarmee hebben ze dus ook meer invloed.”
Crowdsourcing en slimme producten
Een tweede ontwikkeling die Autodesks thought leader voorziet, heeft te maken met een meer betrokken eindklant. “Iedereen is doorlopend connected met smartphones en tablets, waardoor ook bouwprojecten meer in de spotlights staan. Denk aan social media. Het mooie hieraan is dat het publiek meer betrokken is en dat een fenomeen als crowdsourcing kan bijdragen aan de beste bouwoplossing. De eindklant komt immers veel dichterbij organisaties te staan dan voorheen. In navolging daarvan zijn nieuwe financieringsmogelijkheden zoals crowdfunding een optie. Een praktijkvoorbeeld is de Rotterdamse Luchtsingel, een voetgangersbrug tussen stadsdelen die door het publiek werd bekostigd.”
Ten slotte hebben slimmer wordende producten invloed op de bouwsector. Zo herbergen sensoren die in prijs dalen immens veel data. “Die – bij wijze van spreken – in het beton strooien levert ontzettend veel informatie op over het gebruik van een stad of een gebouw en kan helpen de toekomstige vraag te voorspellen”, zegt Thasarathar. Op die manier is na te gaan waar en waarheen mensen zich binnen een stad begeven en welke ruimtes in een pand minder worden gebruikt. Daarop is in te spelen met marketing, bedrijfsvoering en aanpassingen van een gebouw. Ook Dura Vermeer gaat in haar kantoren op zeer korte termijn werken met sensoren die ‘weten’ wanneer er opnieuw moet worden geschilderd, of hoeveel werkplekken in gebruik zijn.
Het Slimme Huis
In Rijswijk moet dit jaar het Slimme Huis van de ontwikkelende bouwer zijn gerealiseerd. Dat komt vol te hangen met sensoren. Haitsma: “We willen graag weten wat er voor data uit onder meer licht, geluid, CO2-gehalte, het verblijf in ruimtes en temperatuur komen. In de toekomst kunnen woningen ‘weten’ wanneer mensen binnen of buiten zijn, zodat temperatuur en licht daarop zonder hun omkijken kunnen worden aangepast. Zelfdenkende woningen zijn op korte termijn een reële optie.”
Via The Internet of Things worden alle apparaten in deze slimme woning gekoppeld. Op deze manier leert de woning de bewoner en diens patronen kennen om daarop in te spelen met kwaliteit en comfort. Ook kan de woning sturen op afwijkingen van deze patronen op het gebied van gezondheid en veiligheid. Het doel is om het concept uiteindelijk op grote schaal in de consumentenmarkt te introduceren.
3D-scans
Dura Vermeer wil koploper zijn in (digitale) innovaties en gebruikt ook andere nieuwe technologieën om het werk efficiënter uit te voeren. 360 graden-fotografie op bouwlocaties helpt – na invoering van de betreffende beelden in BIM – bij het lokaliseren van eventuele problemen en maakt het ook mogelijk om te controleren of er wordt voldaan aan veiligheids- en andere normen. Advin, het advies- en ingenieursbureau van Dura Vermeer, beschikt over een mobiele 3D-scanner die wegen scant om de onderhoudsbehoefte te peilen. Daarnaast wordt deze technologie toegepast bij panden om de eventuele noodzaak tot onderhoud en opties voor transformatie in kaart te brengen.
Nieuwe technologieën helpen bij het personaliseren van vastgoed; een trend die we volgens Thasarathar steeds meer gaan zien. “Aan de andere kant van het spectrum zien we juist de noodzaak tot prefabricatie en standaardisatie in woningen om aan de enorme vraag te kunnen voldoen”, vervolgt hij.
Taken voor de toekomst
Er kan nu en in de toekomst veel winst worden behaald met nieuwe technologieën. Thasarathar vertelt dat ze zorgen voor kortere oplevertijden, net zoals BIM dat nu al doet. Jurjen Haitsma ziet nog wel uitdagingen in het ondersteunen van anderen in de keten. “We maken echt stappen. Software verbindt al onze mensen, over alle afdelingen heen. Maar veel partners zijn nog niet gewend aan BIM, dus stoppen we daar nog veel energie in. BIM verregaand doorvoeren is een noodzakelijke stap, dat snappen zij ook. Maar de koppeling van BIM aan hun bedrijfsvoering of aanvoering van hun productiesysteem is vaak een issue. Als we alle informatie uit het model toegankelijk maken ontstaat een win-winsituatie voor de gehele keten. Er wordt meer van de bouw gevraagd en tegelijkertijd moeten we omgaan met hogere eisen in energie- en grondstoffengebruik. Dat vraagt om een nieuwe manier van werken. Maar die heeft wel de toekomst.”
