Tegelijk biedt techniek steeds nieuwe mogelijkheden, terwijl klimaatverandering ook nieuwe eisen stelt. Zo transformeren onze historische binnensteden tot groen of blauwe ‘Smart cities’.
Regeren én ondernemen is vooruitzien. Dus moeten overheid en marktpartijen actief inspelen op verandering. Maar kan dat wel? Enorm ingewikkelde ruimtelijke wet- en regelgeving vertraagt de realisatie van nieuwe bouwplannen járenlang. Dan sluiten ze soms niet meer aan op klantwensen van het moment waarop ze gerealiseerd gaan worden. Daar mag dus flink de bezem door. Regels schrappen en vereenvoudigen is hard nodig. We willen ruimte om te wonen, winkelen en ondernemen. Een stap terug door de overheid zou parallel heel goed zijn. Schep ruimte, faciliteer – en laat bewoners, winkeliers, ontwikkelaars en andere ondernemers zelf initiatieven ontplooien. Dat past ook uitstekend bij de Omgevingswet, die in 2018 komt. We zijn allang de tijd voorbij dat via grote Ruimtelijke Nota’s of op het stadhuis bedacht werd wat goed voor ons was.
Dynamisch domein
Maar regelzucht is helaas moeilijk te beteugelen. Een voorbeeld is de ‘ladder voor duurzame verstedelijking’. Bedoeld als een ‘afwegingskader’ hindert dit instrument nu mooie en nodige initiatieven. De ladder staat symbool voor vertraging en juridische kosten. In het kader van minder regels zou die wat mij betreft meteen afgeschaft moeten worden.
De nieuwe omgevingswet gaat helpen om steden, dorpen en (nieuwe) wijken beter in beweging te krijgen. Heel goed, want onze ruimte is geen statisch gebied, maar een dynamisch domein. Zeker in de binnenstad, waar van alles door elkaar loopt. In een gebied met de expliciete bestemming ‘zorg’, blokkeert de gemeente nu nog de bouw van zorgaangepaste woningen. Want in zo’n huis wóón je vooral. Dus: bestemming ‘wonen’. Exit dus voor de ontwikkelaar die daar een leegstaand zorgpand wilde transformeren tot locatie voor ‘zware zorg’ én zorgwoningen. Maatschappelijk nodig en gewenst, toch mocht het niet.
Een veel meer integrale en globale blik is nodig. Regels zijn nuttig, maar afwijken moet kunnen. Belangen moeten beter tegen elkaar afgewogen kunnen worden. Die nuchtere benadering is hard nodig, zeker in onze steden!
